Gry komputerowe i ich wirtualny świat fascynują naszych podopiecznych swoją różnorodnością i łatwością dostępu. Stanowią integralną część życia wielu współczesnych dzieci. Ich popularność jest tak duża jaką niegdyś miały gry planszowe: warcaby, szachy czy eurobiznes. Jednak to ich obecność wywołuje gorące dyskusje wśród rodziców, pedagogów i psychologów, dotyczące wpływu na młode umysły.
Nie można zaprzeczyć, że gry komputerowe mają wpływ na rozwój dziecka, jednak ten wpływ nie jest jednoaspektowy i tym samym trudno jednoznacznie go określić. Wpływ gier komputerowych na rozwój dziecka jest złożony oraz zależy od wielu czynników, tj.: rodzaj gier i czas spędzony przed ekranem.
Dzieci spędzają coraz więcej czasu przed ekranami telefonów, konsol oraz komputerów. Najczęściej jest to kosztem innych aktywności czy tradycyjnych relacji z koleżankami i kolegami. Zdarza się również, że jest to kosztem snu. W skrajnych sytuacjach może to prowadzić nawet do uzależnienia i odbić się na zdrowiu psychicznym i fizycznym. Gry ograniczają aktywność fizyczną dzieci i prowadzą do nadwagi, wad postawy czy pogorszenia wzroku. Mogą prowadzić także do skrzywienia kręgosłupa czy odrętwienia palców i dłoni
Ponadto często mają nieodpowiednie treści: agresywne, przemocowe i wulgarne. Z kolei one mogą mieć zły wpływ na rozwój emocjonalny dzieci. Dodatkowo poprzez zamazanie granicy między światem wirtualnym a realnym, prowadzi do nieodpowiednich zachowań w życiu codziennym.
Od kilku lat w Katedrze Psychologii Wychowawczej i Rodziny KUL prowadzone są badania nad wpływem gier komputerowych na dzieci oraz młodzież. Badania te ukazują, że chłopcy korzystający z gier agresywnych byli bardziej porywczy, egocentryczni. Cechowało ich nastawienie na kierowanie innymi. Osoby te wykazywały również niższy poziom empatii niż chłopcy, którzy nie grali w gry komputerowe. Udowodniono też, że chłopcy spędzający czas przed grami komputerowymi posiadają poważne trudności w kontaktach międzyludzkich. Poza tym są obojętni na drugiego człowieka i nastawieni na rywalizację.
Należy również zauważyć, iż osoby te odseparowują się od życia rodzinnego. Kolejnym negatywnym aspektem gier komputerowych i konsolowych jest to, że można się od nich bardzo łatwo uzależnić. Według członków Stowarzyszenia KARAN „(…) uzależnienie należy postrzegać w kategoriach procesu, który obejmuje szereg zmian zachowania, myślenia i odczuwania, powstających i pogłębiających się na przestrzeni czasu”. Brian Dudley, założyciel pierwszej w Wielkiej Brytanii kliniki dla osób uzależnionych od gier sieciowych uważa, że uzależnienie od gier komputerowych i konsolowych jest „to nałóg podobny do wszystkich innych uzależnień (…) u nałogowców pojawiają się problemy zdrowotne i zaburzenia w sposobie odżywiania”.
Świat gier komputerowych, chociaż tak bogaty w liczbę uczestników, stwarza ryzyko izolacji społecznej i wycofania ze świata realnego. Utrudnia tym samym rozwój zdolności interpersonalnych, nawiązywanie oraz utrzymywanie relacji.
Wreszcie, last but not least, dzieci wydają w grach pieniądze na różnego rodzaju wirtualne gadżety, nie w pełni uświadamiając sobie jaki jest ich realny koszt dla budżetu domowego. Dziecko po zafascynowaniu się daną grą wymusza na rodzicach kupowanie gadżetów z nią związanych, tzn. plecaków, figurek, ubrań itp. Prowadzi to do pojawienia się różnic między dziećmi. Dzieci pochodzące z zamożniejszych rodzin często są obdarowywane owymi gadżetami, natomiast te z biedniejszych rodzin nie mogą sobie pozwolić na ich kupno. Może to skutkować odizolowaniem tych dzieci od reszty rówieśników.
Pamiętajmy, że gry są nieusuwalną częścią świata wielu dzieci. Będą obecne w ich życiu, bez względu na to, czy nam się to podoba, czy nie. Jednak problem polega na tym w jaki sposób, nie pozbawiając dzieci korzyści z samego grania, ograniczyć jego negatywny wpływ na ich rozwój.
Najważniejsze jest ustalenie zasad, np.:
- gramy tylko przez określony czas w ciągu dnia i/lub w określone dni tygodnia;
- zaczynamy nie wcześniej oraz kończymy nie później niż o określonej porze;
- nie wydajemy więcej niż określoną kwotę;
- można w tym celu skorzystać z aplikacji kontroli rodzicielskiej;
- jeżeli dziecko już gra, to lepiej żeby grało z rówieśnikiem niż samo i żeby miało odpowiednie warunki, jak np. oświetlenie, wygodne krzesło;
- najważniejsze, zachęcajmy dziecko do innych aktywności, np. do ruchu na świeżym powietrzu, zabawy z rówieśnikami, czytania, kontaktu.
KAŻDA GRA, NAWET KOMPUTEROWA MOŻE BYĆ BEZPIECZNA DLA NASZYCH DZIECI, JEDNAK JEJ TREŚCI I CZAS KORYSTANIA Z NIEJ , MUSZĄ BYĆ DOSTOSOWANE DO WIEKU ROZWOJEGO NASZYCH PODOPIECZNYCH. – A Andrzejewska
BIBLIOGRAFIA
1. Harwas–Napierała B., Trempała J., Psychologia rozwoju człowieka, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2006
2. Andrzejewska A., (Nie)Bezpieczny komputer – od euforii do uzależnień, Wyd. APS, Warszawa 2008.
Strony internetowe:
1. www.wydawnictwowsge.edu.pl, data wejścia 02.04.2024 r.
2. www.repozytorium.uni.wroc.pl, data wejścia 02.04.2024 r.